Würden Sie gerne auf diese Nachricht reagieren? Erstellen Sie einen Account in wenigen Klicks oder loggen Sie sich ein, um fortzufahren.

Alevilik Hizir inanci ve hidirellez

Nach unten

Alevilik Hizir inanci ve hidirellez Empty Alevilik Hizir inanci ve hidirellez

Beitrag  Admin Sa Jan 05, 2008 11:08 am

ANADOLU'DA HIZIR ÝNANCI VE HIDIRELLEZ


Hýzýr kelimesi bir isim deðil bir lakaptýr. bazý kaynaklarda el-Hadr, el-Hýdýr olarak geçsede asýl doðrusu Hadýr dýr. bu sözcük Türklerde Hýzýr veya nadiren Hýdýr, Ýranlýlarda ise Khezr þeklinde kullanýlmaktadýr. El-Hadýr kelimesi arapçada el-Ahdar(yeþil) anlamýna gelmektedir. (Ocak, 1990:60-61)

Hýzýr halk inançlarýnda darda kalanlarýn, baþý sýkýþanlarýn yardýmýna koþan, insanlara bereket ve iyilik getiren ölümsüz bir nebi veya bir veli olarak betimlenir. (Barýn,1995:22)

iyileri ödüllendirip kötüleri cezalandýrýr bereket ve bolluða kavuþturur. (Ocak, 1990:113)

halk inançlarýnda Hýzýr; boz atlý, yeþil giyisili, nur yüzlü, ak saçlý, ak sakallý, kýrmýzý çarýlý bir derviþ ve ya dilenci kýlýðýndadýr. (Barýn, 1995:22) elinde baston olan sevimli bir ihtiyardýr. (Erseven, 1995:18) veya elinde mýzrak yada kamçý taþýyan bir süvaridir. (Ocak, 1990:117) her konu da herþeyi bilen biridir ve yeryüzünde Tanrý'nýn bir vekilidir. (Zelyut, 1995:13) Hýzýr'ý bir veli yada melek olarak görenlerde vardýr.(Ocak, 1990:65)

Hýdýrellez kelimesinin Hýzýr ve Ýlyas isimlerinin birleþmesinden dolayý Hýzýr ve Ýlyas iki ayrý kiþi olarak görülür. ancak Kuran'da Ýlyas iki kez ismen belirtilmesine raðmen, Hýzýr adýndan hiç bahsedilmemesi dikkat çekicidir. Arapçada ki Ýlyas Grekçede Eliyas, Ýbranice de Elijah, batý dillerinde Elie, Süryanicede ki Ýliya veya Ýlya'nýn ayný kelimenin farklý imalarý olduðu ve Tevrat'ta Ýlya ve Eliþa'nýn Kuran'dakine benzeyen hikayeleri göz önünde bulundurulduðunda(bkzOcak, 1990:80) aslýnda Hýzýr ve Ýlyas'ýn ayný kiþi olduðu zorunlu görünmektedir.tasavvufta ve halk inanýþlarýnda Hýzýr'ýn yanýnda Ýlyas'ýn sönük kalmasý, Hýzýr ile ilgili çok sayýda söylence anlatýlmasýna karþýn; Ýlyas hakkýnda bilinenlerin çok az olmasý, yine Hýzýr ismi ile anýlan çok sayýda makama karþýlýk Ýlyas adýnda pek az makam bulunmasý bu iki þahsiyetin birbiri ile örtüþmesinden kaynaklanýyor gibi görünmektedir.

Alevi Bektaþi ve Nusayri inançlarýnda hz Ali ile Hýzýr ve Ýlya özdeþleþtirilmektedir. Ali ile Muhammedin özdeþliðinden dolayý Muhammed te Hýzýr ve Ýlya olur.

kýrklarýn cemine beraber gelen
server Muhammed'in bacýný alan
sancaðý çekip zülfikar çalan
yetiþ Hýzýr nebi sen imdat eyle
(Barýn,1995:21)

senin velayetin hürmetine de ey Ali ey Ýlya
ey Hasan ve Hüseyin'in babasý ey eba Turab
müþkillerimi çöz ey veliler velisi
ey harikuladelikler mazharý, ey Murtaza, ey Ali
(ocak, 1990:107)

pir sultaným bu bir sýrdýr
sýrrýný saklayan erdir
ay da sýrdýr gün de sýrdýr
Allah bir Muhammed Ali
(Öztelli, 1971:90)

bin bir adý vardýr bir adý Hýzýr
her nerde çaðýrsam orada hazýr
Ali padiþahtýr Muhammed vezir
bu fermaný yazan Ali deðil mi
(Öztelli, 1971:94)

akan dört ýrmaðýn gözün sorarsan
serçeþmeden gelir suyun durusu
Ali Muhammed'tir Muhammed Ali
ikisi bir elmanýn yarýsý
(Ergun, 1956:368)

Muhammed cisminde karar eyledik
Hak buyurdu Hak kelamýn söyledik
indik aþkýn deryasýný boyladýk
ikrar verdik þahý Merdan'a geldik
(Ergun, 1956:402)

Rah-ý þeriiatte buldum kemali
dört kapýdan girdim aslan misali
anda gördüm Muhammed'in cemali
araya araya buldum ya Ali
(Ergun, 1956:402)

Hýzýr Ali sultan ya senden medet
kara donlu sultan vallahi ahad
cedd-i paki sülale-i Muhammed
pirim Hacý bektaþ deðil mi
(Ergun, 1956:402)

Hýzýr Ýlyas ile içti hayatý
Yezid'e zulfikar zehirden katý
yine pirden ola er kerameti
bir ismi Muhammed bir ismi Ali
(Öztelli, 1971:91)

Ali söyler Hýzýr yazar ayeti
elinde zülfikar zehirden katý
aþikare Ali'nin kerameti
birisi Muhammed birisi Ali
(Öztelli, 1971:92)

aslan olup yol üstünde oturan
Selman'a destinde nergis getiren
kendi cenazesin kendin götüren
Allah bir Muhammed Ali'dir Ali
(Öztelli,1971:93)

zulmet deryasýný nur edip gelen
Hýzýr Ýlyas Þah-ý Merdan Ali'dir
garibin mazlumun halini bilen
Hýzýr Ýlyaz Þah-ý Merdan Ali'dir
(Zelyut, 1995:14)
Admin
Admin
Admin

Anzahl der Beiträge : 124
Anmeldedatum : 02.01.08

https://aleviler.forumieren.de

Nach oben Nach unten

Alevilik Hizir inanci ve hidirellez Empty Devami

Beitrag  Admin Sa Jan 05, 2008 11:09 am

Bektaþilikte 12 posttan mihmandar postunun Hýzýr'ý temsil ettiði(bkz. Erseven, 1995:19 Sertoðlu, 1969:255 Boratav, 1964:468) ileri sürülmektedir. misafir için Aleviler Ali derler.(Zelyut 1995:14) bunu da mihman Ali'dir sözüyle dile getirirler. Arap alevilerinde de misafir çok deðerlidir ve misafire Ali gözüyle bakýlýr.

Hýzýr'ýn Hýristiyan inancýnda ki ismi St. Georges'dir ya da Aya Yorgi. bu isim halk arasýnda aziz Corc olarakta bilinir. (Ocak, 1990:138-139)Hýzýr ile ayný kiþi olduðuna inanýlan St Geoges, bazý müslüman velilerle de özdeþleþtirilmiþtir. St. Georges, Teselya'da torbalý sultan, Cafer baba, Mustafa baba ve Üsküp'te Karaca Ahmet Sultan ile özdeþleþmiþtir. (Ocak, 1991:670)

HIZIR SÖYLENCELERÝ

Hani Mûsâ beraberindeki gence þöyle demiþti: “Ýki denizin birleþtiði yere varýncaya kadar durmayacaðým ya da uzun zaman gideceðim.”
Onlar iki denizin birleþtiði yere varýnca balýklarýný unuttular. Balýk denizde yolunu tutup kayýp gitti.
Oradan uzaklaþtýklarýnda Mûsâ beraberindeki gence “Öðle yemeðimizi getir, bu yolculuðumuzdan dolayý çok yorgun düþtük” dedi.
Genç, “Gördün mü! Kayaya sýðýndýðýmýz sýrada balýðý unutmuþum. –Doðrusu onu sana söylememi bana ancak þeytan unutturdu- Balýk þaþýlacak bir þekilde denizde yolunu tutup gitmiþti” dedi.
Mûsâ: “Ýþte aradýðýmýz bu idi” dedi. Bunun üzerine tekrar izlerini takip ederek gerisin geri döndüler.
Derken kullarýmýzdan bir kul buldular ki, biz ona katýmýzdan bir rahmet vermiþ, kendisine tarafýmýzdan bir ilim öðretmiþtik.7
Mûsâ ona, “Sana öðretilen bilgilerden bana, doðruya iletici bir bilgi öðretmen için sana tabi olayým mý?” dedi.
Adam þöyle dedi: “Doðrusu sen benimle beraberliðe asla sabredemezsin.”
“Ýç yüzünü kavrayamadýðýn bir þeye nasýl sabredebilirsin?”
Mûsâ, “Ýnþaallah beni sabýrlý bulacaksýn. Hiçbir iþte de sana karþý gelmeyeceðim” dedi.
O da þöyle dedi: “O halde eðer bana tabi olacaksan, ben sana söylemedikçe hiçbir þey hakkýnda bana soru sormayacaksýn.”
Derken yola koyuldular. Nihayet, bir gemiye bindiklerinde (adam) gemiyi deldi. Mûsâ, “Sen onu içindekileri boðmak için mi deldin? Doðrusu, þaþýlacak bir iþ yaptýn.” dedi.
Adam, “Sen benimle beraberliðe asla sabredemezsin, demedim mi?” dedi.
Mûsâ, “Unuttuðum için bana çýkýþma ve bu iþimde bana güçlük çýkarma!” dedi.8
Yine yola koyuldular. Nihayet bir erkek çocukla karþýlaþtýklarýnda adam (hemen) onu öldürdü. Mûsâ, “Bir cana karþýlýk olmaksýzýn suçsuz birini mi öldürdün? Andolsun çok kötü bir iþ yaptýn!” dedi.
Adam, “Sana, benimle beraberliðe asla sabredemezsin demedim mi?” dedi.
Mûsâ, “Eðer bundan sonra sana bir þey hakkýnda soru sorarsam, artýk benimle arkadaþlýk etme.9 Doðrusu, tarafýmdan (dilenecek son) özre ulaþtýn (bu son özür dileyiþim)” dedi.10
Yine yola koyuldular. Nihayet bir þehir halkýna varýp onlardan yiyecek istediler. Halk onlarý konuk etmek istemedi. Derken orada yýkýlmaya yüz tutmuþ bir duvar gördüler. Adam hemen o duvarý doðrulttu. Mûsâ, “Ýsteseydin bu iþ için bir ücret alýrdýn” dedi.
Adam, “Ýþte bu birbirimizden ayrýlmamýz demektir” dedi. “Þimdi sana sabredemediðin þeylerin içyüzünü anlatacaðým.”11
“O gemi, denizde çalýþan bir takým yoksul kimselere ait idi. Onu yaralamak istedim, çünkü onlarýn ilerisinde, her gemiyi zorla ele geçiren bir kral vardý.”
“Çocuða gelince, anasý babasý mü’min insanlardý. Onlarý azgýnlýða ve küfre sürüklemesinden korktuk.”
“Böylece, Rablerinin onlara, bu çocuðun yerine daha hayýrlý ve daha merhametli bir çocuk vermesini diledik.”
“Duvar ise þehirdeki iki yetim çocuða ait idi. Altýnda onlara ait bir define vardý. Babalarý da iyi bir insandý. Rabbin, onlarýn olgunluk çaðýna ulaþmalarýný ve Rabbinden bir rahmet olarak definelerini çýkarmalarýný istedi. Bunlarý ben kendi görüþüme göre yapmadým. Ýþte senin, sabredemediðin þeylerin içyüzü budur.”
Kehf(60-82)

dikkat çekici olan bu ayetler de Hýzýr ve ya baþka bir isim geçmemesine raðmen 'kullardan bir kul' veya 'o kul' diye nitelendirilen kiþinin bütün tefsir kitaplarý ve hadisler de Hýzýr olarak adlandýrýlmasýdýr.
Admin
Admin
Admin

Anzahl der Beiträge : 124
Anmeldedatum : 02.01.08

https://aleviler.forumieren.de

Nach oben Nach unten

Nach oben


 
Befugnisse in diesem Forum
Sie können in diesem Forum nicht antworten